Ruanda'da Ticaret ve Yatırım

Ruanda’ya Dair Gerçekler

DÜNYA BANKASI’NIN İŞ YAPMA KOLAYLIĞI 2014 RAPORUNDA RUANDA DÜNYANIN EN HIZLI REFORMCUSU SEÇİLDİ

11 Kasım 2013 İşletmelerin kredi almasını, vergi ödemelerini ve yapı ruhsat izinlerini kolaylaştıran köklü değişiklikler Dünya Bankası ‘İş Yapma Kolaylığı Raporu’nda Ruanda’yı üst sıralara taşıdı. 2014 endeksinde, Ruanda Ukrayna’dan sonra dünyanın en çok iyileştirilmiş 2. Ülkesi olarak yer aldı ve Afrika’nın da iş yapma kolaylığı olan en iyi ikinci ülke sıralamasını Güney Afrika’dan devraldı. Listenin genelinde geçen sene 52. iken bu sene 20 sıra yükselerek 32. Sırada yer aldı.

‘Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler İçin Düzenlemeleri Anlamak’ adlı raporda ayrıca iş kurma, yapılandırma izinleriyle ilgilenme, mülkiyetin kaydı, kredi alma – yasal haklar, yatırımcının korunması, vergi ödemeleri, sınırlar ötesi ticaret ve aczin çözümlenmesi alanlarında yapılan ve Doğu Afrika Topluluğu ortak ülkeler arasında üstünlüğünü korumasını sağlayan 8 reformla Ruanda’nın geliştiği belirtildi.

2014 sonuçlarında Ruanda özel sektörünün karşı karşıya olduğu engelleri aşabilmek için hükümet kurum ve kuruluşları arasındaki işbirliğinin de öneminin de altı çizilmektedir.

Ticaret ve Sanayi Bakanı ve İş Yapma Kolaylığını Geliştirme Komitesi Başkanı Kanimba Francois şunları kaydetti:

“2014 sonuçlarıyla daha iyisini yapabileceğimiz, özellikle de daha zorlayıcı olan göstergelerde bile daha iyisini yapabileceğimiz yönünde inancımız arttı. Kurumlarımızın yapısında var olan İş Yapma Kolaylığı ruhuyla, inşaat sanayimizin temel zorluğuna eğilmek ve ayrıca arazi işlemlerinin gerçekleştirildiği internet tabanlı Arazi Yönetimi Bilgi Sistemi’yle arazi yönetimi işlerini geliştirmek amacıyla KCC Yapı Ruhsat İzinleri Tek Merkezi’mizi güçlendirme imkanı bulduk. Ancak yapacak daha çok şey var. Önümüzdeki 12 ay boyunca işletmelerin ve ticaretin Ruanda’nın ekonomik büyümesine ve sosyal dönüşümüne katkıda bulunması için ulusal reform ajandamızı sürdüreceğiz.”

Ruanda Kalkınma Kurulu ticaretin kalkınmamızın kalbi olduğunu göstermek adına, mevcut ortaklıkları güçlendirmeye ve farklı işletme paydaşlarıyla ve kuruluşlarla yeni ortaklıklar kurmaya devam edecek.

Yatırım Teşvikleri ve Vergi Yasaları Kabul edilen yatırımcılar Yatırım Yasalarınca verilen birçok imtiyaz ve teşvikten istifade edebilir. Bunlar içerisinde aşağıdaki hususlar yer almaktadır: İthal edilen bitki, makine ve ekipmanlarda ithalat gümrük vergilerinden ve satış vergilerinden muaf tutulma. İthalat vergisi sıfır olarak belirlenen mallar aksi takdirde ödenecek olan satış vergisinden muaf tutulurken; ithalat vergisi sıfır olarak belirlenmeyen mallarda, ithal edilen malların değerinin %5’i kadar tek bir taban ücreti normalde bu mallara uygulanacak olan tüm vergilerin ve gümrük vergilerinin bedeli olarak ödenir. Faaliyet gösterilen ilk yıl boyunca yatırım yapılan sermaye değerinin %30’u kadar yatırım indirimi. Eğitim, araştırma ve ürün geliştirme maliyetlerinin %50’sinin vergiye tabi olan gelir oranında ek indirim. İşletmenin faaliyet gösterdiği alana altyapı sağlama maliyetlerinin hepsinin karşılanması hakkı ve yatırımcının serbest bir ihracat ekonomi bölgesinde faaliyet gösteren ihracatçı olması durumunda ithal edilen ham maddeler için ödenen tüm gümrük vergileri ve vergilerde gümrük vergisinin iadesi. Ar&Ge maliyetlerinin %100’ünün silinmesi Ortak gümrük tarifesi, ham maddelerde ve sermaye ekipmanında %0; ara mallarda %15; bitmiş mallarda %25’tir. Sermaye ve karın ülkesine dönmesi anayasayla korunmaktadır. Stratejik sektörlerde ek parasal teşvikler. Daha fazla değer, teknoloji transferi sağlayacağı ve öncelikli sektörlerde yatırım yapacağı anlaşılan yatırımcılar ayrıca geliştirilmiş vergi ve yatırım teşvikleri alabilirler; diğer yanda da bir Serbest İhracat Ekonomisi İşleme Alanında faaliyet gösteren bir yatırımcı için de yüksek vergi indirimleri gibi ilave teşvikler mevcuttur.

Yabancı Yatırımcılar İçin Kilit Noktalar

Artılar

• Barış ve Siyasi İstikrar
• Pazar ekonomisi için kararlılıkla çalışan yatırımcı dostu hükümet
• Çok düşük yolsuzluk oranı
• Çeşitli gelişmiş ülke pazarlarına erişme seçeneği
• Doğu Afrikalı komşu ülkelere oranla daha yüksek kaplanmış yol oranı
• Ruanda’nın 100 milyondan fazla nüfusuyla daha geniş bir Pazar erişimi sağlayan Doğu Afrika Topluluğu’nun üyesi olması

Fırsatlar

• Çay, kahve, meyve ve çiçek gibi tarım ürünlerinin ihracatı
• Doğa turizmi
• Orta Afrika bölgesi için hizmetlerin geliştiği merkez
• Ruanda ve DKC pazarları için imalat

Eksiler

• Doğu Afrika Topluluğu’na üye bir ülke olarak Doğu Afrika bölgesi ve Batı Afrika bölgesinin kesişim noktasında ‘kara bağlantılı’ bir dağıtım merkezi niteliği taşımasıyla birlikte gelen artılar, kara ile çevrili olmasından kaynaklanan yüksek enerji ve ulaştırma maliyetleri dolayısıyla azalmaktadır.
• 1994 soykırımı sonucu vasat bir durum olan düşük vasıf seviyeleri,
• Yetersiz altyapı

Tehditler

• Doğu Afrika Topluluğu üyesi komşu ülkelerin benzer stratejileri/politikaları

Ruanda’da İşletme Kaydı

Ruanda tüm Doğu Afrika ve belki de dünyada işletme kaydı ve iş kurma konusunda en az prosedüre ve en hızlı sürece sahip ülkedir.

Ruanda’da işletme kaydı yapmak için aşağıdaki adımlar izlenmektedir.

İşletmenizin kayıt işlemini internet üzerinden http://org.rdb.rw/  buradan veya Ruanda’nın başkenti Kigali’de yer alan Ruanda Kalkınma Kurulu’nun bir birimi olan Kayıt Müdürlüğü’nde (tam adresi için aşağıdaki bağlantılara bakınız) yapabilirsiniz.

RUANDA KALKINMA KURULU’NDA ŞİRKET KAYDIYLA KAYIT:

Ruandalı işletmeler şahıs şirketi, şirket veya yabancı bir alt kuruluş/şube olarak kaydedilebilir. 

Şahıs şirketlerinden istenen belgeler:

• Şahsın isminin belirtildiği bir başvuru yazısı
• Doğum yeri ve tarihi
• İkametgah ve yasal adres
• Milliyet, cinsiyet, medeni hal; evli olunması durumunda eşinin adı ve evlilik mülkiyet anlaşması
• Evlilik mülkiyet anlaşmalarının müşterek mülkiyet esasına dayandığına dair eşinin rızası,
• Ticari şirketin adı ve varsa ticari markası,
• Yapılacak ticari faaliyetler
• Ticari şirketin merkez ofisi; iflas halinde Ruanda mahkemeleri veya yabancı mahkemelerce başvuru sahibine sunulan mahkeme kararı
• Varsa beyan öncesinde depozitin yer ve tarihini belirtecek şekilde sunulan ticari markalar ve iki adet pasaport fotoğrafı.

Şirketler Yasasına göre dört çeşit şirket kurulabilse de uygulamada genellikle ilk ikisi kurulmaktadır:

I. Limited Şirket

Bir limited şirket hisseleriyle sınırlı olmak üzere gerçek veya tüzel kişilerce kurulur. Asgari başlangıç sermaye payının 500 000 Rwf yani 850 USD olması gerekmektedir. Limited şirketin en az 2, en fazla da 50 ortağı olabilir. Özel Şirketler bankacılık, sigortacılık, finans ve finansal kiralama faaliyetlerinde bulunamazlar. Bu sektörlerde faaliyet göstermek isteyen yatırımcıların halka açık şirket kurması gerekmektedir.  

II. Halka Açık Limited Şirket

Halka Açık Limited Şirket hisseleriyle sınırlı olmak üzere gerçek veya tüzel kişilerce kurulur.  Asgari başlangıç sermaye payının yüz milyon Ruanda frankı (100 000 000 Rwf) yani 170 000 USD olması gerekmektedir. Halka Açık Limited Şirket faaliyet göstereceği iş alanında, ortak sayısında ve borsada payını listeleme konusunda herhangi bir sınırlandırmaya tabi değildir ancak toplam ortak sayısı en az yedi olabilir.

III. Limited Ortaklık

Ortaklık birlikte iş yapmak isteyen iki veya daha fazla birey tarafından oluşturulur. Bireyler ortaklık adı altında beraber faaliyet gösterse de ortaklığın borçlarına kendi adlarına bireysel olarak sorumludur. Ortaklığın yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda ortaklığın mülklerinin yanında kişilerin diğer tüm mülkleri de alacaklılarının erişimine açıktır.

IV. Ticari Ortaklık

Ticari ortaklıkta iki tür ortak vardır. İlki esasen limited ortaklığa benzetilebilir. İkincisi de ortaklığın meseleleriyle faal bir şekilde ilgilenmeyen bir yatırımcıdır. Yatırımcı ortaklığın borçlarından yatırım yaptığı oranda sorumludur.

ŞİRKET KURULUŞ SÖZLEŞMESİ

Şirketlerin Şirket Kuruluş Sözleşmesi hazırlayıp Noter’de onaylatması ön şarttır. Noterlik hizmetleri Adalet Bakanlığı’nda (MINIJUST) bulunan Ruanda Kalkınma Kurulu’nun (RDB) Tek Merkezi’nde ve ülkenin diğer şehirlerinde verilmektedir.

Şirket Kuruluş Sözleşmesi’nin noter onay tutarı şu işlem uygulanarak belirlenir: (800 Rwf x sayfa sayısı x nüsha sayısı + 2500 Rwf)

Bir nüsha Noter’de, bir nüshası RDB Genel Müdürlüğü’nde ve bir nüshası da yayınlanmak üzere Resmi Gazete Birimi’nde tutulur.

Sözleşmenin noter tarafından onaylanması 30 dakika sürmektedir.

ŞİRKET KURULUŞ TESCİLİ

Şirket kuruluş tescili; Tescil Müdürlüğü’ne yazılmış bir başvuru mektubu, Ruanda Ulusal Bankası’na yatırılan tescil ücretinin ödendiğine dair dekont ve Şirket Kuruluş Sözleşmesinin üç kopyasıyla birlikte Ruanda Kalkınma Kurulu’nda Şirket tescili biriminden alınır.

ALT KURULUŞ/ŞUBE KURULMASI

Ruanda’da bir şube veya alt kuruluş kurmak isteyen yabancı şirketler, şube açma izni için Ticaret ve Sanayi Bakanlığı’na; kayıt için de şirket tescili almak için Ruanda Kalkınma Kurulu Tescil Müdürlüğü’ne başvurur.

Ruanda’da yatırım yapacaklarına dair şirket genel kurulu kararı, ana şirketin şirket kuruluş sözleşmesi ve şirket kuruluş tescili gereklidir.

Maliyet ve zaman:

İkincil ruhsatlama işlemleriyle düzenlenen ve standart prosedürle yürütülen olmak üzere iki tür işletme vardır.

Standart prosedürle yürütülenler için işletmenin türüne bağlı olarak 12 000 Rwf ila 100 000 Rwf arasında değişen ücretler ödenmektedir.

Ücret tarifesini Ruanda Kalkınma Kurulu’nun şirket tescili bölümünden öğrenebilirsiniz. Şirket kuruluş tescilinin alınması 1-2 gün sürebilmektedir.

TİCARİ MARKA VE TİCARİ ÜNVANIN KAYDI

Ticari marka ve ticari unvanlar Ruanda Kalkınma Kurulu Tescil Müdürlüğü’ne yazılmış bir yazıyla birlikte kaydedilir.

En fazla 8 cm yüksekliğinde ve 10 cm genişliğinde 4 adet marka simgesinin kopyası ve tüm kategoriler için olmak üzere 18 000 Rwf başvuru ücreti.

SİVİL TOPLUM KURULUŞLARININ (STK) KAYDI

I. Yerel Sivil Toplum Kuruluşları

Yerel bir STKnın faaliyetlerini yürütmek istediği ilden onay alması, kuruluş yasası ve Yerel Hükümetler Bakanlığı’na (MINALOC) kayıtlı olması gerekmektedir.  

II. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları (STK)

Uluslararası STK Göç İdaresi’nce kaydedilir.

Başvuru, Göç İdaresi Müdürlüğü’ne yazılmış bir başvuru mektubu ve ekte aşağıda belirtilen belgelerle yapılır:

• Detaylı bir eylem planı
• USTK’nın fon kaynağını bildiren belge
• Yıllık bütçesi
• USTK’nın faaliyet gösterdiği illerin işbirliği yaptığına dair belge
• İcracı bakanlıktan/bakanlıklardan tavsiye mektubu
• USTK’nın kuruluş sözleşmesi
• USTK programıyla Toplum Geliştirme Planı (CDP) arasındaki ilişkiyi gösteren belge
• Doğru bir şekilde doldurulmuş Envanter Formu

BANKA HESABI AÇMA:

• Şirketten, hesaba imzaları tayin eden Genel Müdür’ün yazdığı yazı istenir.
• Şirket kuruluş sözleşmesinin noter onaylı bir nüshası.
• Şirket kuruluş tescili, hesabın imza sahiplerinin pasaportu/kimlik belgesi ve imza sahiplerinin birer pasaport fotoğrafı.

Ruanda’da faaliyet gösteren yedi tane ticari banka vardır. Bu bankaların isimleri aşağıda verilmektedir:

• Commercial Bank of Rwanda (Citibank N.A ve ING Belçika NVISA)
• Access Bank (Fortis bank- Belçika, Citibank N.A- Londra-Birleşik Krallık)
• Banque Populaire du Rwanda ( Rabobank Hollanda)
• Banque de Kigali (Banque Nationale du Canada, Intesa-İtalya, Fortsi Bank-Belçika, Deutsche Bank-Almanya ve Bankers Trust Co. NY)
• Cogebanque
• Ecobank(Citibank N.A, Standard bank of South Africa ve DZ Bank Frankfurt)
• Kenya Commercial Bank (KCB)
• Fina Bank (Citibank N.A ve Commerz Bank Frankfurt).

Maliyet ve zaman:

Banka hesapları hemen açılmakta ve herhangi bir ücret alınmamaktadır.

RUANDA GELİR İDARESİNE KAYIT

I. Vergi Kimlik Numarası

İşletmenin tescilinden sonraki yedi gün içerisinde şirketlerin ve şahısların vergi kimlik numaralarını almak için Ruanda Gelir İdaresi’ne kayıtlarını yaptırmaları gerekmektedir. Kayıt işlemi ve vergi kimlik numarasının alınması 30 dakika sürmektedir.

II. Katma Değer Vergisi

Bir mali yılda 20 000 000 Rwf üstünde veya bir önceki takvim çeyreğinde 5 000 000 Rwf ciro yapan işletme faaliyetlerinde bulunan şirket veya şahısların, yasa gereği yıl bitiminden veya yukarıda bahsedilen çeyreğin bitiminden itibaren yedi gün içerisinde Ruanda Gelir İdaresi’ne KDV kayıtlarını yaptırmaları gerekmektedir.

Yasa gereği KDV kaydı yaptırması gerekmeyen şahıslar/şirketler gönüllü olarak da kayıt yaptırabilir.

RUANDA KALKINMA KURULUNA KAYIT

Ruanda Kalkınma Kurulu yatırımcıların Ruanda’da yatırım projelerini gerçekleştirmelerini kolaylaştırmaktan sorumlu temel Hükümet Kuruluşudur.

Ruanda Tek Merkezi

Ruanda Kalkınma Kurulu, yabancı ve yerli yatırımcıların yatırım projelerini gerçekleştirmeleri için gerekli olan temel hızlandırmaları ve hizmetleri almalarını sağlayan bir Tek Merkezi yürütmektedir.

Yatırım kayıtlarının yapılması amacıyla Doğu ve Güneydoğu Afrika Ortak Pazarı’ndan (COMESA) gelen yatırımcılara Ulusal Hizmet sunulur ve diğer yabancı yatırımcılar için asgari sermaye yatırımı 250 000 USD olarak belirlenirken bu yatırımcılar için 100 000 USD olarak belirlenir.

Bu girişim yatırımcıya gerekli izinleri ve onayları alıp projelerini hızlı bir şekilde uygulamaları için hem zaman hem para bakımından kazanç sağlar. Ruanda Gelir İdaresi (RRA), Göç İdaresi, Ruanda Çevre Yönetimi İdaresi (REMA) ve Arazi Bakanlığı’ndan temsilciler bu amaç için Ruanda Kalkınma Kurulu’nda bulunmaktadır.

Yatırım Belgesi İçin Başvuru

Yatırım belgesi için Ruanda Kalkınma Kurulu’na İşletme Planı, Şirket Kuruluş Sözleşmesi’nin noter onaylı nüshası ve Şirket Kuruluş Tescili’nin bir nüshasıyla birlikte başvuruda bulunulur.

Kurulun, yasa gereği yatırım belgesini 10 iş günü içerisinde vermesi gerekmektedir.

Kurulun 3 iş günü içerisinde müşterilerine belgeyi verme yönünde kararlı bir tutumu vardır.

Yatırımcıların aşağıdaki bilgilerin belirtildiği bir yazı sunması gerekmektedir:

• Sunulan ticari şirketin adı ve adresi ve şirketin yasal yapısı
• Faaliyetlerinin başlama tarihi
• Sunulan işletme faaliyetinin yapısı ve sermaye yatırımının seviyesi
• İşe alınacak tahmini kişi sayısı ve oluşturulacak iş kategorileri
• Proje tarafından kullanılacak yerel ölçekte sağlanan kaynaklar
• Yeni teknolojinin transferine dair öngörü
• Atıkların cinsi ve hacmi şirketin faaliyetleriyle ortaya çıkacaktır.
• Yönetimine dair sunulan yöntemler (Çevreye Etki Değerlendirmesi)
• Yatırımcının Ruanda Kalkınma Kurulu’ndan beklediği desteğin ve yardımın özellikleri

İşletme başvuru mektubuyla birlikte yatırımcının aşağıdaki detayların belirtildiği işletme planı/geçerlilik çalışması sunması gerekmektedir:

• Projenin idari özeti
• Proje destekçisinin/destekçilerinin tanıtımı
• Projeye dair artalan bilgisi
• Pazar çalışması veya Pazar analizi
• Beş yıllık yatırım planı, kredi/özsermaye sağlanması
• Öngörülen 5 yıllık gelir ve giderler
• Öngörülen beş yıllık bilanço
• Öngörülen 5 yıllık nakit para akışı
• Geri ödeme dönemi, net bugünkü değer (NBD) ve iç karlılık oranı (İKO)
• Banka kredisi için borç amortisman şeması (varsa)
• Proje uygulama şeması/planı ve işletme planında yapılan varsayımlara dair açıklamalar.

Yatırım kaydı için başvurusu onaylanan yatırımcıların onaydan sonra 500 USD ödemesi gerekmektedir.

Serbest Bölge Faaliyetleri

Ruanda Kalkınma Kurulu Ruanda’daki serbest bölgeleri düzenlemek ve yönetmekle sorumludur. Ancak serbest bölgelerin günlük faaliyetleri Ruanda Kalkınma Kurulu’yla anlaşılan özel koşullar doğrultusunda özel şirketler/şahıslar tarafından denetlenmektedir.

Serbest bölge, işletmelerin ham madde, makine, ekipman veya parçaları gümrük vergisine tabi olmadan ithal edebildikleri sınırları belirlenmiş ve resmi gazetede yayınlanmış bölgelerdir. Serbest bölgede bulunan işletmeler kurumsal vergileri ve diğer tüm vergileri ödemekten muaftır.

Bir işletmenin serbest bölgede serbest bölgede faaliyette bulunabilmesi için:

• Ürünlerinin en az %80’ini ihraç eden imalat şirketi olması gereklidir.
• Mallarının en az %80’ini tekrar ihraç eden bir ticari işletme olması gerekmektedir.
• Hizmet ihracatı alanında profesyonel finansal veya teknik bir yatırım işletmesi olması gerekmektedir.

       Bir işletmenin Serbest Bölge’de faaliyet göstermesi için onaylama kriterleri:

• Şirketin özelleşmiş ve yüksek nitelikte teknik bilgi gerektiren işler oluşturması gerekmektedir.
• Üretim faaliyetlerine bol miktarda yeni yatırımlar yapılmalıdır.
• Modern teknolojiyi ve diğer bilgileri getirmelidir.
• Yatırımları ve ihracatı çeşitlendirmeli ve yaymalıdır.
• O bölgede üretilen ham maddeleri kullanmalıdır.
• Ekonomide bağlantılar oluşturmalı ve çevreye etki değerlendirmesi yapmalıdır.

Ruanda’da ofisi bulunan uluslararası şirketler:

Ruanda’da ofisi bulunan uluslararası bir şirket görevi ve sorumluluğu tüm dünyadaki alt kuruluşları/şubeleri/distribütörleri/müşterileri için faaliyetleri uyumlu bir şekilde yürütmek olan bir şirketin bünyesindeki ayrı bir yasal kuruluştur.

Uyum içinde yürütülen faaliyetler genel olarak genel yönetim, planlama ve eşgüdüm; ham maddelerin, parçaların veya tamamlanmış ürünlerin sağlanması; teknik destek ve bakım; pazar denetimi ve satış geliştirme; veri bilgi yönetimi; mali yönetim; kurumsal ve finansal danışmanlık; araştırma ve geliştirme; eğitim ve personel yönetimi olarak sıralanabilir.

Ayrıca tüm dünyadaki kurumsal ofisleri ve alt kuruluşları/distribütörleri/müşterileri arasındaki iletişim kanalıdır. Şubeleri faaliyet gösteren uluslararası şirketler bağımsız şirketlerdir yani imalat veya lojistik gibi farklı kurumsal faaliyetleri gösteren şirketler değillerdir.

Ruanda’da faaliyet gösteren şubeleri olan şirketler de serbest bölgede faaliyet gösteren şirketlerle aynı ayrıcalıklardan yararlanırlar.

Ruanda’da şubesi olan uluslararası bir şirket olma hakkını kazanmak:

Ruanda’da şubesi olan bir Uluslaşası şirket olma hakkını kazanmak için şirketin hem taşınabilir hem de taşınamaz değerlere en az 2 000 000 USD yatırım yapması, Ruandalılara istihdam ve eğitim sağlaması, bir Ruanda ticaret bankası aracılığıyla yılda 5 000 000 USD değerinde uluslararası finansal işlem yapması, geçerli ve sabit bir iş yeri kurması, Ruanda’da yılda en az 1 000 000 USD harcama yapması, aşağıdaki hizmet alanlarının en az üçünü ülkede gerçekleştirmesi gerekmektedir:

• Genel yönetim
• Planlama ve eşgüdüm
• Ham maddelerin, parçaların veya tamamlanmış ürünlerin sağlanması
• Teknik destek ve bakım
• Pazar denetimi ve satış geliştirme
• Veri bilgi yönetimi
• Mali yönetim
• Kurumsal ve finansal danışmanlık
• Araştırma ve geliştirme
• Eğitim ve personel yönetimi

İnşaat projesinin tescili:

Yatırım kaydı için, yatırımcıdan işletme planı, yetkililerce verilen imar izni, yetkililerce onaylanan metraj defter, binanın ve gerçek planın çizimi istenmektedir.

Tescil için uygunluk:

İnşaat projesinin bir milyon sekiz yüz bin Amerikan doları (1 800 000 USD) değerinde, 24 ay içerisinde tamamlanmış olması gereklidir. Ülkedeki inşaat malzemeleri kullanılmalı, sözleşme vergi ödeyen ve Ruandalıları işe alan şirketlerle yapılmalıdır. Ve tabii ki ayrılan arazi kullanılmalı ve çevreye etki değerlendirmesi yapılmalıdır.